Λέμε πολλές φορές πως ‘’κάπως ή κάτι νιώθουμε'' , μα δεν μπορούμε να το πούμε, να το εξηγήσουμε, να το ονοματίσουμε. Και γιατί χρειάζεται να το κάνω , θα μπορούσες αυθόρμητα κι ειλικρινά να με ρωτήσεις ? Κι εγώ με τη σειρά μου θα σου έλεγα πως είναι ευκολότερο να αντέξουμε ένα συναίσθημα όταν το ονοματίσουμε, φαίνεται ότι το ίδιο το όνομα φτάνει να εξηγήσει, να δώσει νόημα σε αυτό που βιώνουμε κι έτσι μόνο τότε τα συναισθήματα αποκτούν ειδικό βάρος, σαφήνεια και υπόσταση, τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για τους άλλους. Μόνον όταν καταφέρουμε και τα ντύσουμε με λέξεις, πέρα από τη γλώσσα του σώματος , τις εκφράσεις του προσώπου, όταν ένα συναίσθημα αποκτά όνομα, αυτό λειτουργεί ως καταλύτης που δομεί και δίνει νόημα σε ένα υποκειμενικό βίωμα. Χωρίς όνομα, τα συναισθήματά μας περιφέρονται ως κατι σαν ανώνυμοι επισκέπτες χωρίς ταυτότητα εντός μας, δημιουργώντας μια χαοτική, αν όχι τρομακτική, πολλές φορές ψυχική αίσθηση, μη ξέροντας τι είναι αυτό που κουβαλάμε.
Μπορείς πιστεύω να φανταστείς λοιπόν, πως μια αβίαστη και χωρίς όρια έκφραση συναισθημάτων, πόσο μπορεί να είναι αποδιοργανωτική στην αλληλεπίδραση των ανθρώπων και αντί να διευκολύνει την επικοινωνία, εντέλει να την καταστρέφει. Μια τέτοια ανεξέλεγκτη συναισθηματική έκφραση ως κατάσταση, μπορεί μόνο να δικαιολογηθεί και να επιτραπεί κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας. Σύμφωνα με τα στάδια εξέλιξής μας, από μικροί μαθαίνουμε να ελέγχουμε σταδιακά τα συναισθήματά μας και να τα εκφράζουμε, όπως ακριβώς τα βιώνουμε, σε μικρές μόνο δόσεις. Χωρίς τον έλεγχο αυτόν, θα ήταν αδύνατη η οποιαδήποτε προσαρμογή μας αργότερα στη ζωή, καθώς και η επικοινωνία μας με τους άλλους. Ως εκ τούτου, ο συναισθηματικός έλεγχος κι όχι φυσικά η αποφυγή εκδήλωσης συναισθημάτων, κατέχει και παίζει καταλυτική θέση σε κάθε είδους διαπαιδαγώγηση. Εάν οι γονείς , οι σημαντικοί άλλοι και το άμεσο περιβάλλον του παιδιού εκφράζουν τα δικά τους συναισθήματα με έναν πολύπλευρο, πολύχρωμο, ευέλικτο και δημιουργικό τρόπο, αποκτά συνηθέστατα και το ίδιο το παιδί, μια παρόμοια ικανότητα και γνώση για τα συναισθήματα του, που βλέπει κι αντιλαμβάνεται ότι γίνονται κοινωνικά αποδεκτά.
Η ικανότητα να μπορούμε να περιγράφουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, τα συναισθήματά μας, είναι μια δεξιότητα , αν δεν την ονομάσω αυθαίρετα προσόν, καθοριστικής σημασίας για την ψυχική μας ισορροπία και υγεία. Όσο καλύτερα καταφέρνουμε να αναγνωρίζουμε, να περιγράφουμε, να μπορούμε να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, τόσο λιγότερες και οι πιθανότητες να μπορούν αυτά να μας ελέγχουν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Συναισθήματα που δεν εκφράζονται έχουν την τάση να παίρνουν άλλη μορφή , να γιγαντώνονται εντός μας και να εκφράζονται με μασκαρεμένους, τροποποιημένους ή ακόμα και συγκαλυμμένους τρόπους, ώσπου σε ανύποπτο χρόνο, γίνονται απρόσμενες συναισθηματικές εκρήξεις, παίρνουν μορφή ως διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές, συμπτώματα και φοβίες, εκθέτοντας σε κίνδυνο τόσο τον ίδιο τον εαυτό μας, όσο και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, μέσα στις οποίες διαδραματίζονται.
Σήμερα, θα μπορούσα να παραδεχτώ με μεγάλη βεβαιότητα, σύμφωνα με την αντίληψη μου μέσο των γνώσεων και των εμπειριών μου, πως το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου , δεν είναι τόσο η έλλειψη αυτογνωσίας του, όσο ο συνεχής και συχνά υποσυνείδητος, αγώνας του να την αποφύγει. Για παράδειγμα, ο ψυχισμός μας επιλέγει συχνά να θάβει βαθιά εντός του την προσωπική μας αλήθεια, όταν η αλήθεια αυτή είναι οδυνηρή και δυσβάσταχτη.
Η βασική αιτία που πολύ συχνά γινόμαστε κακοί είναι η άγνοιά μας για το καλό που κρύβουμε εντός μας. Μα λείπει η γνώση, για την ακρίβεια δηλαδή η συνείδηση της ουσίας της αρετής, που μόνο ο Λόγος μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποκτηθεί, να αποδοθεί και να αποκρυπτογραφηθεί. Τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να κατακτήσουμε όλες τις δυνάμεις που περικλείουμε – και χωρίς πάντα να γνωρίζουμε το μέγεθός τους- ώστε να καταφέρουμε να τις χειραγωγήσουμε και να αποκτήσουμε αυτογνωσία .
Είναι σαφές, λοιπόν, πως η αδυναμία λεκτικοποίησης συναισθημάτων μειώνει δραματικά τις προϋποθέσεις μιας αυθεντικά στενής σχέσης με τους άλλους, αλλά και της αυτογνωσίας μας. Συνήθως αρνούμαστε και αποφεύγουμε με κάθε τρόπο να νιώσουμε και να συνειδητοποιήσουμε αυτά που δεν αντέχουμε, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα όσα αποφεύγονται και απωθούνται βαθιά μέσα μας, διαγράφονται κιόλας. Συνεχίζουν να υπάρχουν εντός μας, εκτελώντας κάτι σαν ένα διαβρωτικό έργο στο παρασκήνιο.
Δεν είναι δυνατόν να νιώσουμε ποτέ καλύτερα, γυρίζοντας την πλάτη στην προσωπική μας αλήθεια, αρνούμενοι ζωτικά κομμάτια του εαυτού μας, των εμπειριών μας , σαμποτάροντας τα ίδια μας τα συναισθήματα ως ένα τόσο πλούσιο κομμάτι της ύπαρξής μας.
Ας αντιληφθούμε λοιπόν τα συναισθήματα ως το βασικό μας εργαλείο για την αμοιβαία μας αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μας, το ρυθμιστή για να ξέρουμε που να εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας, είτε αυτό είναι κάτι ή κάποιος, να μπορούμε να κατανοούμε μία κατάσταση, να ρυθμίζουμε τις ανάγκες μας και να ενεργούμε κατάλληλα, βάζοντας τα σε λέξεις, κινήσεις και πράξεις , το νόημα των όσων αισθανόμαστε..
Comments